Legalny off-road, to pojęcie, które nurtuje każdego, kto zaczyna swoja przygodę z motocyklem adventure. Prędzej, czy później trzeba przecież zjechać z asfaltu! Jako, że sam spędziłem niemało czasu na szukaniu “mojej drogi” w świecie off-roadu, doskonale rozumiem ten dylemat: gdzie właściwie można jeździć off-roadem w Polsce, a gdzie lepiej się nie pchać?
Odpowiedź wcale nie jest taka prosta, w stylu: “tu wolno”, a “tu nie wolno”. W Polsce przepisy są często zawiłe, a interpretacje bywają różne. Kluczem do bycia w zgodzie jest świadomość, szacunek i odpowiedzialność. Pamiętajmy, że jesteśmy ambasadorami naszej pasji, a nasze zachowanie wpływa na to, jak postrzegana jest cała społeczność motocyklistów adwenczerowych, czyli tych, podróżujących najchętniej poza asfaltem.
Gdzie NIE WOLNO jeździć motocyklem?
Zacznijmy od tego, co jest absolutnie zakazane i czego powinniśmy unikać jak ognia. W tych miejscach wjazd motocyklem poza ściśle określonymi przez przepisy warunkami (i w zasadzie każdym pojazdem silnikowym) jest zabroniony i grozi co najmniej mandatem.
1/ Lasy Państwowe
Lasy, to najczęstsze źródło nieporozumień. Generalna zasada jest prosta: po lesie można jeździć tylko drogami publicznymi (jeśli są) oraz drogami leśnymi wyraźnie oznakowanymi, jako dopuszczonymi do ruchu publicznego. Przepis obowiązuje we wszystkich lasach, a jest to Ustawa o lasach.
Wielu kierowców błędnie zakłada, że jeśli na drodze leśnej nie ma znaku zakazu wjazdu, to wjazd jest dozwolony. Prawda jest jednak inna: domyślnie wjazd do lasu jest zabroniony dla pojazdów samochodowych, chyba że istnieją wyraźne znaki wskazujące inaczej. Oznacza to, że nie trzeba stawiać specjalnych tabliczek zakazujących wjazdu na każdą leśną drogę. Wręcz przeciwnie – to drogi, po których można legalnie poruszać się pojazdem, muszą być oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch (np. wskazany jest kierunek i odległość dojazdu do miejscowości, ośrodka wypoczynkowego czy parkingu leśnego) lub ma wyraźną tablicę “Droga leśna udostępniona do ruchu publicznego”.
Również brak szlabanu na drodze nie oznacza, że możesz tam wjeżdżać! Wiele dróg leśnych nie jest zamykanych szlabanami, ale to nic nie znaczy w kontekście przepisów. Podobnież szlabany i tak będą niebawem likwidowane – co wciąż nie oznacza, że drogi będą dostępne do jazdy. I nie ma znaczenia, czy droga wygląda jak leśna “autostrada” dla TIR-ów wywożących drewno, czy jest to ledwo widoczna ścieżka.
Podsumowując: możesz wjechać do lasu pojazdem samochodowym tylko wtedy, gdy zobaczysz wyraźne oznakowanie wskazujące na taką możliwość, a nie wtedy, gdy brakuje znaku zakazu. Za nieuprawniony wjazd do lasu zapłacisz mandat.
W uzupełnieniu do powyższego: nie wolno też parkować pojazdu poza wytyczonymi miejscami.
2/ Lasy inne – niepaństwowe
Pod pojęciem lasów niepaństwowych należy rozumieć wszystkie grunty leśne niestanowiące własności Skarbu Państwa, czyli zarówno lasy prywatnych właścicieli jak i lasy spółek, wspólnot, stowarzyszeń, gmin itp. Zasadniczo również w tych lasach obowiązuje Ustawa o lasach. Jednak w tej samej ustawie istnieje pewna nieścisłość mówiąca, że “Właściciel lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa może zakazać wstępu do lasu, oznaczając ten las tablicą z odpowiednim napisem”. Zatem nie można i można jednocześnie. Trzeba dobrze rozpoznać teren, zanim się do jakiegoś lasu wjedzie (nie mylić z zadrzewieniem). I nie robić w nim zniszczeń! Tak czy siak – zawsze – czy to na drodze, czy w terenie – tabliczka z hasłem: “Teren prywatny” czy też “Teren prywatny. Zakaz wstępu.” albo “Droga prywatna”, albo jakaś w ten deseń – powinna dla nas oznaczać jedno: w tył zwrot!
Warto też zapamiętać, że jest jeszcze Kodeks wykroczeń, który mówi: “Kto, nie będąc do tego uprawniony albo bez zgody właściciela lub posiadacza lasu, wjeżdża pojazdem silnikowym, zaprzęgowym lub motorowerem do nienależącego do niego lasu w miejscu, w którym jest to niedozwolone, albo pozostawia taki pojazd w lesie w miejscu do tego nieprzeznaczonym, podlega karze grzywny.”
3/ Parki narodowe i rezerwaty przyrody
Te tereny są chronione z największą starannością ze względu na ich unikatową wartość przyrodniczą. Na terenie parków narodowych i rezerwatów chroniona jest cała przyroda, bez wyjątku. Można się tu poruszać wyłącznie drogami publicznymi lub udostępnionymi do ruchu (np. wyraźnie oznakowany dojazd do miejsca widokowego). Każdy teren poza drogą publiczną jest terenem parku lub rezerwatu i pod żadnym pozorem nie wolno wjeżdżać nawet na metr poza drogę. Tak, wiem, że niektórych kuszą dzikie ostępy, parowy, zarośnięte ścieżki i strumyki. Ale nie wolno i kropka. Zapamiętaj to sobie i potraktuj jak świętość.
Podstawa prawna: Ustawa o ochronie przyrody.
Za łamanie zakazów obowiązujących w parkach narodowych i rezerwatach przyrody grozi areszt lub grzywna (Art. 127 Ustawy o ochronie przyrody)!
4/ Parki krajobrazowe
Choć obowiązuje w nich mniej restrykcyjne prawo ochrony niż w parkach narodowych, to jednak obowiązuje i należy je respektować. Dozwolona jest jazda pojazdami po drogach publicznych lub udostępnionych do ruchu. Niedozwolone jest niszczenie zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych oraz gruntu w obszarach objętych ochroną. Warto mieć też na uwadze to, że w parkach krajobrazowych spotkać można również inne jednostki objęte ochroną, jak rezerwaty, pomniki przyrody, siedliska ptaków czy użytki ekologiczne, które są chronione ściślej. Pomnikami przyrody mogą być drzewa (jak aleja wielodrzewna przy parku pałacowym w Pilicy – biegnie tam droga “inna”, ale jako pomnik przyrody jest chroniona i podlega ograniczeniom), ale też skały (np. Pisklatka w Parku Krajobrazowym Dolinek Krakowskich) czy grodziska.
Tereny te chroni Ustawa o ochronie przyrody, a oprócz tego statut konkretnego parku lub zespołu parków oraz uchwały, zarządzenia i rozporządzenia jednostek administracji państwowej (ministra ochrony środowiska, wojewody, starosty) i lokalnych jednostek samorządu terytorialnego (burmistrza, wójta, prezydenta miasta) zwane “Planami ochrony parku krajobrazowego”.
W parkach krajobrazowych najlepiej poruszać się drogami, rezygnując z przecinania terenów zielonych (trawiastych czy zadrzewionych) na wskroś czy jazdy brzegiem lub korytem cieku wodnego. Zastanów się też nad wdrapywaniem się motocyklem na skałki – fakt, taki wjazd może być spektakularny. Tylko czy akurat na terenie chronionym?
Za łamanie zakazów obowiązujących w parkach krajobrazowych (a także w stosunku do np. pomników przyrody) grozi areszt lub grzywna (Art. 127 Ustawy o ochronie przyrody)!
5/ Inne chronione obiekty naturalne
Są to:
- obszary chronionego krajobrazu
- obszary Natura 2000
- pomniki przyrody
- stanowiska dokumentacyjne
- użytki ekologiczne;
- zespoły przyrodniczo-krajobrazowe
- obszary wodno – błotne
Ruch pojazdów jest legalny na zasadach jak przy parkach krajobrazowych.
Za łamanie zakazów obowiązujących na tych obszarach grozi areszt lub grzywna (Art. 127 Ustawy o ochronie przyrody)!
6/ Wały przeciwpowodziowe
Choć często kuszące widokowo, wały pełnią kluczową funkcję w systemie bezpieczeństwa. Jazda po nich może uszkadzać ich konstrukcję. Zabronione jest przejeżdżanie przez wał oraz jazda wzdłuż wału pojazdami, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych. Czyli jeśli istnieje droga prowadząca wzdłuż wału i nie obowiązują na niej inne zakazy (wynikające wprost z przepisów czy postawionych oznaczeń), to można nią jechać.
Uwaga: oznakowana ścieżka rowerowa biegnąca koroną wału nie upoważnia do jazdy motocyklem!
Podstawa prawna: Ustawa Prawo wodne.
7/ Plaże, nadbrzeża i tereny wokół zbiorników wodnych
Marzysz o przejażdżce motocyklem wzdłuż brzegu morza, jeziora czy rzeki? Wizja wiatru we włosach i słońca na twarzy brzmi kusząco, ale zanim ruszysz w stronę plaży czy nadbrzeża, wiedz, że w Polsce istnieją jasne i bezwzględne zakazy dotyczące wjazdu pojazdami silnikowymi na plaże. Wjazd taki jest traktowany jako niszczenie lub uszkadzanie brzegów śródlądowych wód powierzchniowych lub brzegów wód morskich – co jest zabronione.
Tereny wokół zbiorników wodnych często są mokradłami, siedliskami ptaków czy obszarami szczególnie wrażliwymi ekologicznie.
Podstawa prawna: Ustawa o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej oraz Ustawa Prawo wodne.
8/ Grunty rolne, pola uprawne i łąki
Tu filozofii żadnej nie ma, jest prosta zasada prawa i kultury osobistej. Niszczenie zasiewów, sadzonek lub traw (nawet nieświadome) może prowadzić do konfliktów z rolnikami i roszczeń odszkodowawczych. Droga się kończy, a przed Tobą pole? Zawróć.
Podstawa prawna: Kodeks wykroczeń art. 156
9/ Czynne linie kolejowe
Tu również dla nikogo nie powinno być żadnych wątpliwości: obowiązuje zakaz przejeżdżania przez tory poza przejazdami kolejowymi.
– No dobrze – powiesz – Ale ja nie chcę przejechać na drugą stronę nasypu, tylko sobie jechać torowiskiem i przejechać wiaduktem kolejowym nad wąwozem. I jeszcze tym tunelem kawałek dalej też chcę przejechać.
No nie. Nie wolno i kropka. Jest nawet dużo więcej aspektów tego nie wolno, ale Ty zapamiętaj sobie przynajmniej tyle, że nie możesz wjechać do tunelu kolejowego oraz jeździć po torach lub w ich pobliżu w odległości mniejszej niż 3 metry od skrajnej szyny. Żadnym pojazdem, a nawet na rolkach, deskorolce czy hulajnodze… Na nogach też nie.
Podstawa prawna: Ustawa o transporcie kolejowym i Rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie przepisów porządkowych obowiązujących na obszarze kolejowym (…).
Powyższe przepisy nie dotyczą nieczynnych linii kolejowych. Choć może na nich obowiązywać zakaz ustanowiony przez ich właściciela pt. “Teren prywatny. Zakaz wstępu / wjazdu.”.
10/ Szlaki turystyczne piesze i rowerowe
Zasadniczo są przeznaczone dla ruchu pieszych, rowerów i UTO. Wjazd motocyklem jest dozwolony jedynie wtedy, kiedy droga którą prowadzi taki szlak jest dopuszczona do ruchu pojazdami.
Gdzie WOLNO jeździć motocyklem off-road?
Skoro wiemy już, gdzie nie wolno wjeżdżać naszym adwenczerem, to gdzie w takim razie możemy się nim swobodnie poruszać? Opcji jest kilka, choć wymagają one posiadania pewnej wiedzy i odpowiedzialności.
Drogi publiczne (w tym nieutwardzone)
Można jeździć po wszystkich drogach, które mają status dróg publicznych (gminnych, powiatowych, wojewódzkich, krajowych) – niezależnie od tego, czy są asfaltowe, szutrowe czy gruntowe. Jeśli jest to droga publiczna, wjazd pojazdem samochodowym jest dozwolony, chyba że znaki drogowe mówią inaczej.
Jak już wiesz – po lasach wolno poruszać się jedynie wtedy, kiedy droga jest publiczna lub leśna udostępniona do ruchu publicznego, po których dozwolony jest ruch pojazdów silnikowych. Dróg leśnych nieasfaltowych nie ma zbyt wiele, ale można je znaleźć 🙂
Drogi polne
Jeśli drogi te nie mają oznaczeń zabraniającyh przejazd lub zakaz ten nie wynika z przepisów – można jechać. Jak zawsze – z głową na karku i kulturą!
Tereny prywatne za zgodą właściciela
Jeśli masz zgodę właściciela terenu (np. opuszczonej żwirowni, nieużytków), możesz tam jeździć. Warto mieć taką zgodę na piśmie, by uniknąć nieporozumień.
Tereny wydzielone do uprawiania sportów motorowych
W Polsce powstaje coraz więcej legalnych torów off-roadowych, poligonów czy specjalnie przygotowanych ośrodków jazdy terenowej. To idealne miejsca do bezpiecznego i legalnego doskonalenia umiejętności! Warto poszukać takich miejsc w swojej okolicy.
Trasy RATs (Regional Adventure Trails)
Trasy RATs to zweryfikowane w terenie legalne i bezpieczne tracki, które zostały wieloetapowo sprawdzone pod kątem legalności i przejezdności. Korzystając z nich, masz 99% pewność, że jeździsz tam, gdzie wolno i nie szkodzisz przyrodzie ani nikomu innemu. Dlaczego nie 100%? Ponieważ status drogi może zmienić się nawet z dnia na dzień – ktoś ją zagrodzi albo pojawi się znak zakazu wjazdu, gdzieś drogę przejmą Lasy Państwowe i nie udostępnią jej do ruchu, a gdzieś droga zostanie przekształcona w oznakowaną ścieżkę rowerową… Dowiedz się więcej o trasach RATs. Jak widać na załączonym zrzucie ekranu aplikacji z trasami RATs jest to rozległa sieć tras, oszacowana na ponad 100 000 km!
Pamiętaj, że nawet tam, gdzie wolno – Twoje zachowanie ma znaczenie
Złote Zasady Motocyklisty Adventure
- Szanuj środowisko: Nie niszcz roślinności! Nie śmieć! Nie zostawiaj innych śladów swojej obecności.
- Szanuj innych: Zwolnij, mijając pieszych, rowerzystów, rolników, spacerujących z psami. Otwórz wizjer, uśmiechnij się! Mijasz jadących konno? Zatrzymaj się i zgaś silnik.
- Jedź z głową: Nie ryzykuj! Dopasuj prędkość do warunków i swoich umiejętności. Myśl o bezpieczeństwie swoim i innych.
- Małe grupy: Jeżdżenie w niewielkich grupach jest mniej uciążliwe dla otoczenia i bezpieczniejsze.
- Bądź przygotowany: Miej naładowany telefon, lokalizator GPS, apteczkę osobistą, wodę i narzędzia. W terenie pomoc może nadejść wolniej.
- Wspieraj lokalnie: Jeśli jesteś w jakiejś miejscowości, kup coś w lokalnym sklepie, zjedz posiłek w knajpce.
Jak widzisz jazda off-road w Polsce jest możliwa i daje masę frajdy, ale wymaga od Ciebie świadomości i odpowiedzialności. Do zobaczenia w terenie!
Polecamy też ciekawą rozmowę na kanale Jednoślad.pl o tym, co i jak mogą niszczyć motocykle i quady (ale też spacerowicze!) kiedy buszują w terenie na rympał.
Jeśli czujesz, że chcesz w jakiś sposób docenić nasz wkład w portal ADWENCZER.PL,
to możesz udostępnić ten artykuł albo postawić nam wirtualną kawę 🙂
Albo jedno i drugie… Będzie nam bardzo miło!
Pod tym nickiem kryje się redakcja naszego portalu - doświadczona nie tylko motocyklowo. Wiedz jednak, że to nie żaden chat AI, tylko ludzie z krwi i kości, w liczbie różnej 🙂
